29. oktobar se od 2006. godine obilježava kao Svjetski dan moždanog udara koji je jedan od vodećih uzroka trajne invalidnosti i smrtnosti odraslih. O nastanku, prevenciji i posljedicama moždanog udara za radiokonjic.ba je govorila šefica Neurološke službe Opće bolnice Konjic dr. Zehra Halilović-Begić.
„Moždani udar je u posljednje vrijeme učestao i postao je drugi po redu kardiovaskularnih oboljenja. Najlakše bi se mogao definisati kao iznenada nastali gubitak moždanih funkcija koji može biti uzrokovan nedostatkom, odnosno ishemijom krvi u moždanoj ćeliji ili isticanjem krvi koju onda determiniramo kao moždano krvarenje. Moždani udar ima dvije forme, to je tzv. bijela ishemija ili crveno moždano krvarenje i ono što je bitno nastaje naglo. Moždani udar može nastati u bilo kojim godinama, iako je u starijoj životnoj dobi nešto učestaliji, ali sve češće se javlja kod mladih ljudi iznenada i može da ostavi trajne posljedice koje su jedan od najvećih uzroka invalidnosti u svijetu uopšte, a i kod nas“, kazala je dr. Halilović-Begić, koja je navela preventivne mjere za nastanak moždanog udara.
„Ono što mi kao opća populacija možemo da uradimo je stalno promišljanje zdravog načina života. Najveći rizik za moždani udar je visoki krvni pritisak odnosno hipertenzija, a odmah slijedi stres, povećane masnoće u krvi, dijabetes odnosno šećerna bolest. Posebnu pažnju treba da obrate ljudi koji u porodičnoj anamnezi imaju nekog ko je već imao moždani udar, jer i genetske predispozicije igraju značajnu ulogu. Zloupotreba cigareta, posebno, narkotičkih supstanci, neki lijekovi sami od sebe, naročito ako se uzimaju bez kontrole liječnika, način ishrane koji je nepravilan, sve to može da bude uzročnik nastajanja moždanog udara“, pojašnjava dr. Halilović-Begić, navodeći važnost internističkih pregleda kao i zdrav način ishrane, fizičku aktivnost, te dovoljno sna i smanjen stres.
Moždani udar kod osobe možemo prepoznati na nekoliko načina.
„Vrlo je važno da se odmah shvati da je osoba imala moždani udar. Zbog terapije postoji tzv. zlatni prozor u kome se terapijski može djelovati. Ako je u pitanju ishemija, razbija se krvni ugrušak, odnosno tromboza ili se hirurški intervenira. Prvo, gledate na osobi kako govori, ako ima bilo kakvog zaplitanja jezikom, nepravilnog izgovora, konfuzije, dekoncentracije, da ne zna da izgovori ili da je govor izmijenjen, odmah treba posumnjati na moždani udar. Drugo što gledamo je snaga u ekstremitetima, to nazivamo lateralizacijom ili asimetrijom na licu i ekstremitetima, odnosno rukama i nogama. Moguće je reći osobi da podigne obje ruke u isti nivo, malo raširi prste i ako vidite da jedna ruka pada, gubi snagu i nije simetrična s drugom, postoji mogućnost da osoba ima moždani udar. Sljedeće što se može vidjeti je asimetrija na licu koju možete ispitati na dva načina: da pacijentu kažete da stisne zube ili da isplazi jezik i vidjet ćete da li je jedna strana paralizirana ili jezik bježi na jednu stranu“, navela je dr. Halilović-Begić, istaknuvši veliku važnost izbjegavanja stresa kao jednog od rizika moždanog udara.
radiokonjic.ba
29.10.2024.
